De zeventiende deelstaat van Duitsland

31 augustus 2020 Peter van der Meulen

Duitsland heeft zestien deelstaten (Bundesländer). Sommige landen die op de één of andere manier nauw met Duitsland verbonden zijn, bijvoorbeeld historisch of economisch, worden wel eens gekscherend de zeventiende deelstaat van Duitsland genoemd.

Nederland - zou soms wel willen

Nederland betitelt zichzelf soms als zeventiende Bundesland. Twee jaar geleden deed dat de organisator van een Nederlandse handelsmissie naar Duitsland waar ik bij was. De minister-presidenten Thorbecke en Colijn schijnen al met de gedachte gespeeld te hebben. In 1996 opperde de PvdA-senator Thijs Wöltgens dat Nederland samen met Noordrijn-Westfalen als deelstaat van de Bondsrepubliek meer invloed in Europa zou hebben dan als één van de vele landen van de Europese Unie. Meer van zulke uitspraken, onder andere van Maarten van Rossem en Frans Timmermans, staan in het artikel "Nederland, het zeventiende Bundesland" uit het Nederlands Dagblad.

"Nederland als Duitse deelstaat duikt vaak op, als scherts, als spookbeeld en als verlangen. De voordelen zijn duidelijk: maximaal 42 procent inkomstenbelasting, beter bier, geen gedoe meer met de Oranjes, altijd wereldkampioen voetbal en echte invloed als rijkste deel van een 98 miljoen zielen tellende natie", aldus het Nederlands Dagblad.

Nederland is cultureel, historisch en economisch nauw met Duitsland verbonden. Maar dat geldt ook - of wellicht zelfs nog meer - voor Oostenrijk en Zwitserland. Zijn dat niet eigenlijk de topkandidaten voor de status van zeventiende deelstaat?

Zwitserland - zou liever zelf Beieren en Baden-Württemberg inlijven

Zwitserland werd net als Nederland door de Vrede van Westfalen in 1648 een soevereine staat. Maar volgens de overlevering ontstond het Oude Eedgenootschap, de voorloper van Zwitserland, al in 1291. Daarmee heeft Zwitserland een lange geschiedenis als zelfstandige staat. Tegenwoordig leven in Zwitserland veel Duitsers. Je kan er hoogwaardig en goed betaald werk krijgen, uitstekend je vrije tijd doorbrengen en de taal - althans in het Duitssprekende deel - is dezelfde.

"Maar wie naar Zwitserland komt en het land als zeventiende deelstaat van Duitsland beschouwt gaat hier de mist in", zegt Ralf Bopp, baas van de Duits-Zwitserse Handelskamer in het artikel "Kein Grüezi für die Deutschen" uit het Handelsblatt. "Zwitserland is buitenland, met een eigen geschiedenis en een eigen cultuur. Dat moeten Duitsers die naar Zwitserland komen goed in het achterhoofd houden. Omdat Zwitserland met zijn verschillende taalgebieden een soort mini-EU is, is het institutioneel en qua mentaliteit op compromisvorming en harmonie gericht. De typisch Duitse "Ich-weiß-wo-es-langgeht"-houding komt niet goed aan."

In de studie "Arbeitssituation und Arbeitsklima für Deutsche in der Schweiz" stelt de onderzoeker, Dr. Thomas Köllen, dat Zwitsers een latent vijandsbeeld van Duitsers hebben als "einem Schwaben, einer unschönen Mischung aus nie ganz überwundenem Nazi, aus preußischer Zackzack-Mentalität und biederem Schaffer". Zwitsers keren zich van Duitsland af om de eigen Zwitserse identiteit te sterken. "Zwitsers-zijn" wordt voor een deel gedefinieerd door "niet-Duits-zijn".

De Zwitsers hebben de hele discussie omgedraaid en fantaseren over de aansluiting van Beieren en Baden-Württemberg bij een soort "Groot-Zwitserland", waar ook nog een aantal andere welvarende Alpenregio's, zoals het Oostenrijkse (maar historisch met Zwitserland verwante) Vorarlberg en het Italiaanse Zuid-Tirol tot mogen toetreden.

Oostenrijk - kan niet meer

Oostenrijk was tot 1866 een dominante grootmacht binnen het Duitse Rijk. Tussen 1804 en de Eerste Wereldoorlog was Oostenrijk een keizerrijk. Wat daar na de Eerste Wereldoorlog van overbleef werd een republiek. Hitler wilde Oostenrijk weer met het Duitse Rijk herenigen en annexeerde het in 1938 (Anschluss). Of de annexatie vrijwillig was, of dat Oostenlijk het slachtoffer van nazi-agressie was, is tot op de dag van vandaag onderwerp van discussie. Volgens de officiële geschiedschrijving was de Anschluss geen vrijwillige toetreding van Oostenrijk tot het Duitse Rijk, maar vond hij onrechtmatig en onder dreiging van geweld plaats. Het Oostenrijkse Staatsverdrag van 1955 bevat een Anschlussverbot, een verbod op economische en/of politieke vereniging met Duitsland. Oostenrijk kan de facto niet meer het zeventiende Bundesland van Duitsland worden.

Dr. Köllen heeft ook de studie "Arbeitssituation und Arbeitsklima für Deutsche in Österreich" gepubliceerd. Daarin schrijft hij dat ook in Oostenrijk anti-Duits ressentiment en "niet-Duits-zijn" bestanddelen zijn van de nationale identiteit. De cultivering van een collectief Duits vijandbeeld en de rol die "niet-Duits-zijn" in Zwitserland en Oostenrijk had/heeft bij de sterking van de eigen nationale identiteit moge ook Nederland bekend voorkomen.

Het échte zeventiende Bundesland

Het échte officieuze zeventiende Bundesland van Duitsland is niet Nederland, niet Zwitserland en ook niet Oostenrijk. Het grenst niet eens aan Duitsland. Het is ... Mallorca!

In de zomer van 1993 grapte de CSU-politicus Dionys Jobst in een interview met de boulevardkrant Bild dat Duitsland Mallorca voor 50 miljard Mark zou moeten kopen en tot zeventiende Bundesland zou moeten maken. Zelden zorgde een "Sommerloch-Thema" voor zoveel opschudding. De uitspraak van Jobst is een "running gag" geworden.

In Mallorca wonen zo'n 20 duizend Duitsers. Daar komen per jaar 5 miljoen Duitse toeristen bij. Dat is bijna net zoveel als er Duitse toeristen naar Nederland komen. Alleen heeft Mallorca maar 900 duizend inwoners. Elf van de zestien reguliere Duitse deelstaten hebben niet eens 5 miljoen inwoners.

Het epicentrum van Duits toerisme op Mallorca is de bar Ballermann 6 aan de Playa de Palma. Het begrip "Ballermann" is sinds jaren synomiem voor een vorm van toerisme waarbij feesten, zuipen en seks centraal staan.

Ook dit jaar zijn, ondanks of misschien juist vanwege Corona, veel Duitsers naar Mallorca gevlogen. Alleen is het bij Ballermann-party's verdomd lastig om mondkapjes te dragen en afstand te bewaren. Na een aantal Ballermann-excessen in juli besloten de autoriteiten op de Balearen talrijke populaire uitgaansgelegenheden op Mallorca minstens twee maanden weer te sluiten. Er valt er in de zeventiende deelstaat voorlopig even niet zo veel te beleven.

***

VORIGEDer, die das voor business ...