BOSCH | VAN DER MEULEN
Projecten
Dienstverlening
Over ons
Samenwerken
Blog
Contact
Ik krijg regelmatig de vraag of het klopt dat Nederland als buurland in Duitsland bijzonder geliefd is en Nederlanders daardoor een streepje voor hebben bij het aanknopen van zakelijke relaties. Omdat "geliefd" een kwalitatief en subjectief begrip is, is die vraag moeilijk kwantitatief en objectief te beantwoorden. Daarom heb ik een secundair onderzoekje gedaan en wat data verzameld over de liefde van Duitsers voor hun buurlanden.
Een analyse van álle buurlanden is interessanter dan een alleen op Nederland gerichte vraagstelling, zoals het image-onderzoek van GIM uit 2015. Immers, als ik Duitsers vraag: "Vind je Nederland sympathiek?" zeggen ze (meestal) "Ja". Pas als ik vraag: "Wat is je lievelingsbuurland?" kom ik erachter hoe sympathiek Duitsers Nederland vinden ten opzichte van andere buurlanden - en dus of Nederlanders werkelijk een streepje voor hebben!
Duitsland heeft negen buurlanden. De grens met Nederland is de op één (respectievelijk twee) na langste tussen Duitsland en een buurland. De langste grenzen heeft Duitsland met Oostenrijk en Tsjechië.
Er zijn overigens maar drie landen ter wereld die meer buurlanden hebben dan Duitsland: Rusland en China hebben er veertien, Brazilië heeft er tien.
In tegenstelling tot wat veel Nederlanders denken is Nederland niet het buurland dat cultureel het meest op Duitsland lijkt. Aan de hand van de European Social Survey worden culturele gelijkenissen tussen Europese landen wetenschappelijk berekend en uitgedrukt in een getal tussen 0 (cultureel totaal verschillend) en 1 (cultureel gelijk), in het Duits "Index kultureller Ähnlichkeit" genoemd. Nederland is na Polen en Frankrijk zelfs het buurland met de kleinste culturele gelijkenis met Duitsland:
De meest "straight forward" manier om uit te vinden welk buurland bij Duitsers het meest geliefd is, is gewoon direct te vragen. In een Emnid-studie in opdracht van het tijdschrift "Reader's Digest" uit 2010 gaven 22% van de 1.002 ondervraagde Duitsers aan dat ze Oostenrijk het meest sympathieke buurland vinden. Op de tweede plaats kwamen Zwitserland en Frankrijk (beide 17%), gevolgd door Nederland (15%) en Denemarken (13%).
In een YouGov-studie in opdracht van de Deutsche Presse-Agentur uit 2016 gaven 47% van de ondervraagde Duitsers aan dat hun eigen land hun lievelings-EU-land is, gevolgd door Italië, Spanje, Oostenrijk, Frankrijk, Zweden en Nederland. Op buurlanden gefilterd komen Oostenrijk en Frankrijk ook hier vóór Nederland
Een andere vraag in de YouGov-studie was met welk EU-land (dus zonder Zwitserland) de ondervraagden zich persoonlijk het meest verbonden voelen. Nederland staat na Oostenrijk op de tweede plaats. Dat komt omdat twee van de meest dichtbevolkte (en dus in het onderzoek "zwaar" vertegenwoordigde) bondsstaten (Noordrijn-Westfalen en Nedersaksen, samen 26 miljoen inwoners) aan Nederland grenzen. Frankrijk dankt zijn derde plaats aan de bondsstaten Rijnland-Palts, Saarland en Baden-Württemberg (samen 16 miljoen inwonders). En 3 miljoen Sleeswijk-Holsteiners hebben Denemarken de vierde plek bezorgd.
Ik heb ook een paar indirecte indicatoren onderzocht, die de geliefdheid van een (buur)land mee bepalen, zoals geliefdheid bij emigranten, studenten en toeristen, geliefdheid van de keuken, geliefdheid van prominenten en politici en natuurlijk geliefdheid als zakenpartner.
Een indicator voor de geliefdheid van een (buur)land is wellicht het animo van Duitsers om er naar toe te emigreren. Nederland staat op de negende plaats van meest geliefde emigratiebestemmingen. Buurlanden Zwitserland en Oostenrijk staan samen met Amerika bovenaan. Ook Frankrijk en Polen staan boven Nederland.
Volgens het Statistische Bundesamt is Nederland bij Duitse studenten na Oostenrijk het meest populaire (buiten)land om te studeren:
In de laatste jaren is de populariteit van Oostenrijk ten opzichte van Nederland weer wat gestegen. Overigens is Nederland niet in trek bij Duitse techniek- en informaticastudenten. Die blijven liever in Duitsland of gaan naar Engeland, Oostenrijk of Zwitserland.
Als zomervakantiebestemming is Nederland in Duitsland niet bijzonder geliefd, zo blijkt (o.a.) uit gegevens van de Deutscher Reiseverband e.V.. Alhoewel de Nederlandse kust in de zomer met Duitsers overspoeld lijkt, is daar maar een fractie van de Duitse zomertoeristen onderweg. Helemaal als je meerekent dat zo'n 30% van de zomervakanties in Duitsland zelf doorgebracht worden. De meeste Duitse vakantiegangers bevinden zich in Spanje, Italië, Turkije en natuurlijk in Oostenrijk.
Anders ziet het er uit bij korte trips (2-4 dagen). Duitsers maken graag een stedentrip naar Amsterdam of verblijven een paar dagen aan de Nederlandse kust:
Overigens komt van de Duitse toeristen in Nederland het grootste deel uit de aangrenzende bondsstaten. De liefde voor Nederland als vakantieland is regionaal. De Zuid-Duitser gaat liever naar het zuiden op vakantie. Vanuit München is Rimini (658 km) dichterbij dan Scheveningen (846 km)!
Op lijstjes met lievelingskeukens van Duitsers komt de Nederlandse keuken niet voor. De Italiaanse keuken is in Duitsland bijzonder geliefd, zoals in Nederland de Franse keuken. Dat komt omdat Duitsers graag in Italië op vakantie gaan en Italiaans eten met vakantie associëren. Van de buurlanden staat alleen Frankrijk op de lijstjes. Ik vermoed dat de Oostenrijkse keuken onder "heimische Speisen" valt.
De Nederlandse "keuken" en eetcultuur horen tot de meest negatieve associaties die Duitsers met Nederland hebben. In onderzoek van NBTC Holland Marketing beoordelen Duitse toeristen het culinaire aanbod in Nederland en de prijs-/kwaliteitverhouding in de horeca als de allerslechtste attributen van Nederland als vakantieland:
Met afstand het meest geliefde koningshuis in Duitsland is het Engelse koningshuis. Van de buurlanden zijn alleen Nederland, België, Luxemburg en Denemarken een monarchie. Volgens de PMG Presse-Monitor genoot na de Queen Willem-Alexander in de laatste 30 dagen de meeste aandacht in de Duitstalige media, waarbij de tonaliteit eerder neutraal was:
Volgens Forsa-onderzoek voor het tijdschrift FRAU IM SPIEGEL is Prinses Maxima na de Engelse prinses Kate en de Zweedse kroonprinses Victoria de op twee na populairste vrouwelijke royal en daarmee dus de meest geliefde vrouwelijke royal uit een buurland.
Voor premier Mark Rutte interesseren zich net zo weinig Duitsers als voor de Poolse ministerpresident Matheusz Morawiecki. Emmanuel Macron en Sebastian Kurz worden duidelijk vaker gegoogled:
Nederland is één van Duitsland's belangrijkste handelspartners en de tweede importpartner van Duitsland. Dat suggereert dat producten uit Nederland bijzonder geliefd zijn.
Nederland is een doorvoerland en er komen via Nederland veel bulkgoederen naar Duitsland. Met andere woorden, de positie van Nederland als "overall"-handelspartner zegt niet alles over de geliefdheid van Nederlanders als zakenpartners.
Een beter beeld van hoe twee landen als partners samenwerken geeft wellicht de handel in diensten. Iemand die ijzererts of printplaten verscheept hoeft niet aardig te zijn. Maar bij iemand die diensten levert is dat wel belangrijk. Met Frankrijk wisselt Duitsland de meeste diensten uit (60 miljard euro in beide richtingen), daarna met Nederland (45 miljard euro) en daarna met Oostenrijk (38 miljard euro). Gegevens over Zwitserland zijn op Eurostat niet voorhanden.
De conclusie van dit onderzoekje zou kunnen zijn dat er een "cluster" is met meer geliefde buurlanden en een "cluster" met neutraal waargenomen of minder geliefde buurlanden. In het cluster met geliefde buurlanden zitten in elk geval Oostenrijk, Zwitserland, Frankrijk en Nederland. En in dat cluster heeft Nederland aan het in Duitsland algemeen geliefde en historisch-cultureel verbonden Oostenrijk, het eveneens cultureel verbonden Zwitserland en het grote en bewonderde Frankrijk drie geduchte concurrenten!
***BOSCH | VAN DER MEULEN Unternehmensberatung
